Większość Polaków (75%) deklaruje, że zgodziłaby się zostać żywym dawcą narządu dla osoby bliskiej, a największy ich odsetek jest wśród osób powyżej 55 roku życia (aż 83%).  Również więcej spośród osób, które mają zaufanie do systemu ochrony zdrowia deklaruje, że zgodziłoby się oddać swoje narządy do transplantacji po śmierci (77%), niż spośród tych, które tego zaufania nie mają (69%) – tak wynika z badania przeprowadzonego na panelu Ariadna w ramach projektu badawczego „Wpływ religijności na zachowania prospołeczne mierzone akceptacją dla dawstwa narządów/tkanek do celów transplantacyjnych” pod auspicjami Polskiego Towarzystwa Transplantacyjnego.

Tylko 4% badanych Polaków nie zgodziłoby się zostać żywym dawcą narządu dla osoby bliskiej, natomiast prawie co czwarty (21%) nie jest w stanie tego określić.

 

Zgoda na zostanie żywym dawcą narządu dla bliskiej osoby jest najwyższa wśród osób w wieku 55 lat i więcej (83%), natomiast najniższa wśród osób najmłodszych – w wieku 18-24 lat (65%). Co dziesiąta osoba z tej grupy wiekowej (10%) deklaruje, że nie zostałaby żywym dawcą narządu dla bliskiej osoby.

 

W Polsce obowiązuje tzw. zgoda domniemana na pobranie narządów do transplantacji po śmierci. Oznacza to, że każdy, kto za życia nie zgłosił sprzeciwu w formie wpisu w Centralnym Rejestrze Sprzeciwów, domyślnie jest uznany jako potencjalny dawca narządów po śmierci. Według badania, zdaje sobie z tego sprawę 66% Polaków, natomiast nie wie tego 34% badanych.

 

 

Co ciekawe, 7% Polaków deklaruje, że nie oddałoby własnych narządów do transplantacji po śmierci, czyli nawet więcej niż tych, którzy nie zgodziliby się zostać żywym dawcą narządu dla osoby bliskiej. Najwięcej takich osób jest wśród najmłodszych w wieku 18-24 lat – 11%, a najmniej w grupie wiekowej 35-44 lata (4%). Wśród osób w wieku 18-24 zgodę na oddanie własnych narządów do transplantacji po śmierci deklaruje 65%, podczas gdy wśród osób w wieku 55 lat i więcej – 79%.

 

 

Badanie pokazuje, że młodzi ludzie mają najniższą świadomość dotyczącą transplantacji i najmniejszą gotowość do poświęcenia się innym. Wśród osób w grupie wiekowej 18-24 lata jest najwięcej takich, które nie zgodziłyby się pomóc osobie bliskiej za życia, oddając jej potrzebny narząd, jak również nie chciałoby uratować życia innym, oddając własny narząd do transplantacji po śmierci.

Ponad połowa Polaków (58%) deklaruje, że nie ma zaufania do systemu ochrony zdrowia. Jak pokazują odpowiedzi respondentów poniżej, ten brak zaufania może w przyszłości negatywnie przełożyć się na jeszcze większy spadek ilości przeszczepianych narządów, którego poziom w 2018 r. był najniższy od kliku lat. W 2017 r. przeszczepiono 1613 narządów, podczas gdy w 2018 r. – 1454 narządy, tj. najmniej od 2011[1].

 

 

Deklarowana zgoda na oddanie własnych narządów do transplantacji po śmierci rośnie wraz ze wzrostem zaufania do systemu ochrony zdrowia. 77% osób, które mają zaufanie do systemu ochrony zdrowia, zgodziłoby się oddać własne narządy do transplantacji, podczas gdy wśród osób nie mających zaufania jest ich mniej – 69%.

 

 

Te wyniki są również zbieżne z wnioskami płynącymi z badań przeprowadzonych między majem 2018 r. a lutym 2019 r. przez zespół badawczy pod kierunkiem dr. Krzysztofa Pabisiaka z Kliniki Nefrologii Transplantologii i Chorób Wewnętrznych na Pomorskim Uniwersytecie Medycznym, który badał,  jaki wpływ  na podejście do transplantacji mają m.in. takie czynniki, jak zaufanie do systemu ochrony zdrowia, zaufanie do ludzi, wiara i praktyki religijne.

W analizie wykazano zależność między deklarowaną zgodą na oddanie  narządów do transplantacji a stopniem zaufania do opieki zdrowotnej w ankietowanych regionach Polski.

„Budowanie zaufania do systemu ochrony zdrowia oraz prowadzenie akcji edukacyjnych z uwzględnieniem docelowej grupy wiekowej jest istotnym warunkiem dla zwiększenia liczby dawców narządów w Polsce” – mówi dr Krzysztof Pabisiak z Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego.

 

1. Informacja prasowa „Transplantacja a wiek i zaufanie”

2. Prezentacja „Stosunek Polaków do transplantacji”

Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie

 

 

———————————————————————————–

Nota metodologiczna: Badanie przeprowadzone na panelu Ariadna. Próba ogólnopolska licząca N=1028 osób w wieku od 18 lat wzwyż. Struktura próby dobrana wg reprezentacji w populacji dla płci, wieku i wielkości miejscowości zamieszkania.  Termin realizacji: 8-12 listopada 2019 roku. Metoda: CAWI.

 

[1] Biuletyn informacyjny TRANPLANT lipiec 2019